David Krakauer & Kathleen Tagg

Breath & Hammer

De New Yorkse klarinettist David Krakauer is een exegeet en virtuoos op het gebied van klezmermuziek, de muzikale traditie van de Midden-Europese Joden. Hij heeft het genre vernieuwd door het te verrijken met jazz, rock, elektronica en klassieke en hedendaagse muziek. Samen met de Zuid-Afrikaanse pianiste Kathleen Tagg componeerden ze een repertoire dat stilistische grenzen en genres overschrijdt om nieuw werk vanuit de spirituele bron van klezmer te creëren. Een video-opname van kunstenaar Jesse Gilbert begeleidt de emotionele fusie. In real time en dicht op de huid van de muzikanten worden David Krakauer en Kathleen Tagg tijdens het concert gefilmd als een vitaal en organisch momentum (de titel Breath and Hammer is een fysieke metafoor!). De finesse en de energie ontwikkelen zich in een hypnotiserend en fascinerend optreden.

GESPREK MET DAVID KRAKAUER EN KATHLEEN TAGG

Alle antwoorden zijn van David Krakauer en Kathleen Tagg samen, behalve het antwoord op de derde vraag. Daar heeft David Krakauer alleen op geantwoord.

Kunt u ons het project « Breath and Hammer » voorstellen dat u presenteert op deze editie van Ars Musica ?
Breath & Hammer : The Ties That Bind Us is een immersieve performance.. Met multi-channel spatialized sound interludes en visuals ontworpen door Jesse Gilbert, trachtten we een 'immersieve' avond te creëren die het publiek omhulde in een verzameling geluiden en beelden. Het uitgangspunt voor dit programma was de essentie van ons project Breath & Hammer, dat bestaat uit onze arrangementen van stukken van componisten en kunstenaars die wij mateloos bewonderen en die tevens onze vrienden en naaste medewerkers zijn. Dit programma omvat onze arrangementen van stukken van zeer uiteenlopende scheppers als de viscerale New Yorkse componist John Zorn, de Syrische klarinettist Kinan Azmeh en de Cubaanse percussionist Roberto Juan Rodríguez, alsmede onze eigen originele composities die invloeden omvatten variërend van verweven ritmische patronen tot romantische symfonische muziek, van minimalistische muziek tot klezmer. Deze uiteenlopende muzikale invloeden lijken op het eerste gezicht ongelijksoortig, maar vormen volgens ons iets geheel nieuws wanneer ze gecombineerd worden.

Is er een thematiek of een bijzondere rode draad ?
De rode draad is « the ties that bind us » (« les liens qui nous unissent /de banden die ons verenigen») als menselijke wezens. Om dit project te conceptualiseren voor een uitvoering in de Salle Pierre Boulez in Berlijn in 2019, hebben we technisch gezien een nieuwe reeks "opgenomen stukken" gecreëerd die als brug fungeren tussen de verschillende composities in het programma. De interludes, met hun ruimtelijke klanken die door de ruimte "reizen", symboliseren de invloeden die van buitenaf tot ons komen, van tradities die niet de onze zijn, maar waaraan we gelukkig zijn blootgesteld via de muziek van onze vrienden. Sommige motieven beginnen met elementen uit de vorige compositie, die in deze nieuwe context misschien niet meer te onderscheiden zijn, en introduceren dan de elementen van het volgende stuk. Ze reizen door een meerkanaals luidsprekerconfiguratie die samenwerkt, zowel als een soort akoestische weergave van de muzikale passages van de ene kamer naar de andere, als de kern van de banden die ons verbinden, hoe ver we ook van elkaar verwijderd zijn.

Waarom vormt de vermenging van muzikale genres (jazz, elektronische of hedendaagse muziek) de kern van de benadering van klezmermuziek die u voorstelt?
David Krakauer gaat dieper in op de klezmer-elementen van Breath & Hammer:
Historisch gezien is de klezmermuziek, zoals wij die nu kennen, als traditionele kunstvorm niet lineair geëvolueerd. Vanaf het begin van de Tweede Wereldoorlog, met de vernietiging van de Midden-Europese Joodse cultuur door de Nazi's, heeft de ontwikkeling van de klezmermuziek drie grote onderbrekingen gekend: 1) De Holocaust. 2) De onderdrukking van alle religies en etnische minderheden tijdens het stalinisme en het naoorlogse communisme in de Sovjet-Unie. 3) De assimilatie van de Midden-Europese Joodse cultuur in de bevolking van de VS en vele andere landen. Na de Tweede Wereldoorlog bleef de klezmermuziek in een half slapende toestand, alleen bestaand in kleine etnische gemeenschappen. Eind jaren zeventig en eind jaren tachtig beleefde de klezmermuziek twee grote revivals die het verloop van dit muziekgenre veranderden. Het ontwikkelde zich van een puur functionele muziek, alleen gespeeld bij Joodse gemeenschapsfeesten, tot een veelzijdige concertmuziek, die internationaal gespeeld en erkend werd (vooral tijdens en na de tweede opleving in de jaren tachtig). Toen ik eind jaren 80 en begin jaren 90 klezmermuziek begon te spelen, kon ik daardoor een muzikale thuis vinden waarin al mijn artistieke facetten aan bod kwamen. Met één voet in het verleden, en één in de toekomst, overlapt mijn muziek traditionele klezmer muziek (die ik leerde uit vroege bronnen) met moderne 20e en 21e eeuwse invloeden waaronder jazz, funk, modern klassiek en elektronische muziek. Dit vertegenwoordigt het geheel van mijn activiteiten als dirigent, componist en solist in symfonieorkesten.

Uw formatie bestaat, voor Ars Musica, uit een piano duo/klarinet. Biedt dit een muzikale bijzonderheid zowel wat improvisatie als het schrijven van muziek betreft ?
Ons zeer persoonlijke klankpalet is in de loop van onze lange samenwerking gegroeid. We hebben er alles wat we zijn, en waar we jarenlang aan gewerkt hebben, in verenigd en vermengd. Dit omvat allereerst de zeer solide kennis die ieder van ons heeft als klassiek concertmusicus, alsmede Davids jarenlange ervaring als vernieuwer van klezmermuziek, componist, dirigent en avant-gardistisch experimentator, en tenslotte Kathleens veelzijdige carrière als schepper, uitvoerder en componist in vele muzikale genres. Binnen dit kader kan de muziek in dit programma worden gezien als "globaal", maar tegelijkertijd is ze voor ons volkomen persoonlijk, aangezien elke componist een goede vriend of medewerker van ons is. We zijn uitgegaan van de stukken zelf, en onze arrangementen en benaderingen van elk ervan verschillen radicaal van het origineel. In de "recreatie" van elke compositie hebben we een manier gevonden om het muzikale materiaal, waarvan we zijn uitgegaan, te transformeren op een manier die ons eigen klankuniversum weerspiegelt, zonder letterlijk de mechanismen van een bepaald genre te kopiëren. Wij zijn de componisten, die ons hun creaties toevertrouwden en ons daarvoor hun zegen gaven, zeer dankbaar.

Kunt u de bijdrage van videokunstenaar Jesse Gilbert aan uw project toelichten? Kunt u ook het creatieve proces van zo'n samenwerking beschrijven?
Aangezien veel van het pianospel in het instrument zelf gebeurt, en de klarinet onconventionele technieken gebruikt, werd het idee bedacht om videoprojecties te integreren om het publiek te helpen een beter inzicht te krijgen in hoe onze klankwereld tot stand komt, door hen in real time te laten zien hoe geluiden precies ontstaan. Dit leidde tot onze ontmoeting met Jesse Gilbert, toen we hem vroegen een concept te bedenken voor een verplaatsbaar videosysteem voor onze concerten waarvoor drie interactieve camera's nodig waren.